Ubuvanganzo bw'umwimerere nyarwanda

Ndabukire Imana yunamuye u Rwanda

049. NDABUKIRE  IMANA YUNAMUYE U RWANDA= MES REMERCIEMENTS A

       IMANA QUI A REDRESSE LE RWANDA

 

  Ce poème est de la catégorie “Impakanizi. Sekarama est mort avant de pouvoir le déclamer devant le roi Rudahigwa, son destinataire. Son but était de présenter ce roi comme la consolation du pays après la destitution et le bannissement de son père Yuhi V Musinga. Dans ce poème, Sekarama fait ses adieux au Roi et à la vie terretre car il était déjà presque à cent ans. Ce poème constitue un excellent témoigne de l’eschatologie rwandaise traditionnelle. Il donne à penser que mourir est une émigration dans l’au-delà pour aller passer toute l’éternité à la cour d’Imana avec ses amis dans une fête sans déclin. 

 

  Ndabukire Imana yunamuye u Rwanda,

  Rwabiza-ngoma rwa Ndagano ya Ndahise*,

  Mikore* yikoze ku rugendo

  Ati: nimuhumure Rubanda,

005 Ziri mwo umugabo utari shiti

 

  Wa Mfitimirishyo* ya Karume*,

  Umugabe uhawe ingoma,

  Kuzayambikana ingoga.

  Avura urugumye Rugumira

010 Rwa Ngumijinzira* ya Rwango-ruke,

 

  Ni we Mana tubona i Rwanda.

  Ng’uwo ntahuga ay’inkiko

  Yadukuye mu rumira

  Yabonye imvura yagumye,

015 Arayigwaburura* iragwa.

 

  Yaturahiye ko tutanyagirwana isinde,

  Ashinga umugani

  Agenda ijoro n’umunsi,

  Yabona dushengera

020 Akadusenga imibungo*.

 

  Tukarora Umwami wacu Mwagirwa

  Wa Mwambarira-ngoma wa Mwamugaba*,

  Ahawe ingabe Kiragutse na Karinga.

  Tuyihora mu ruhanga

025 Ruhungura-birwa rwa Gacura-nkumbi.

 

  Icumu rye mu Mazinga bararizi,

  Ntirizahavukira ryitwa Ruvuta.

  Ye cumu ryacuzwe n’inyundo ziramye,

  Ye Ruhanga rwivuze ibihugu,

030 Wahinze ugana icyoko,

 

  Zirashya  ingo z’ishyanga uzana amashyo.

  Usa na ya nkuba sokuru.

  Ni we batahishaga  imigambi,

  Yahoraga yagirije aho yatambagiye,

035 Akahatwara iminyago kane.

 

  Na we rero bwiriza inka mu myuzuro,

  Aho wujuje umugambi,

  Iyo ugarutse utaha

        U Rwanda rwawe rurasusuruka.

040 Nirukamwe neza,

 

  Rwakandagiye ingoma-mpugu,

  Impuguke ni Kiragutse

  Iz’amakeba izigize nko hambere.

  Rugira, Nyiri uru Rwanda,

045 Rwagirije amahanga,

 

  Ibihugu byose biraguhindukiriye.

  Ye Mutunzi twaronkeyeho  umutungo,

  Ye Mutagara w’ingoma

  Utambwa ho n’abatesi

050 N’abatambira ingoma ba Ngoma-ijana.

 

   CYILIMA  I  RUGWE

 

    Data ga rugero rw’Abagabe

    Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

   Uzarutunga kera

   Urutunganye uburyo

   Warubereye Umugabe

 

  Ungana uwa Bwimba

  Wahendaga abandi Bami ubwenge,

  Arahira Bihembe

  Ko atazacanira ingoma,

055 Ishya* akaricyura kwa Ngomijana*.

  Aronka yo Nyirambyeyi*,

  Aza ashoreye imbyeyi n’Umubyeyi

  Imigisha ayegurira ino.

 

  KIGELI  I  MUKOBANYA

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

  Ungana ya Nkuba Nkubiri

060 Yakuburaga iz’ibihugu byose,

 

  Abagira icya Mugabo umwe.

  Nimwumve ikubitiro ry’ubukombe,

  Nimwumve umushyamo w’iyo Mfizi

  Irwana idashyama

065 Ya Rushya* rwa Shyerezo*,

 

        Ngo irakubita ishyira mu cyico,

  Iz’amakeba igakomera impunzi.

  Yagaritse ingogo agarura inkumi,

  Agarura n’inka ya Nkusi iragaruka.

 

  MIBAMBWE  SEKARONGORO  MUTABAZI

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara, u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

070 Ungana Rwikorana-murego* rwa Mikore*,

  Mugabe wagiye i Mabiho*,

  Akahatsindira inkaka.

  Ahindukirana n’i Nduga

  Ya Ndaguyimirwa ya Mirabyo*,

075 Yenda iyo mirabyo yose

 

  Ayamurura busazi.

  Amunyaga ibitero n’ibitabarika

  Rubarira-kwesa rwa Myasiro ya Rwesa-mfuke,

  Yenda iyo Nduga yose arayerera.

080 Azishora mu Muhanga,

 

  Zicirwa ibiraro,

  i Buhanga bwa Gakoma,

  Nkomane imaze kwera,

  Bazihashorana ishyaka.

 

  YUHI  II  GAHIMA

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera, urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

085 Ungana Rugaragara rwa Gacura-nkumbi*

 

  Wa Mugabe watashye ijabiro,

  Mwa Ngomijana.

  Ahimura inkundwakazi ya Mikore,

  Umugabe wamwibarutse,

090 Amurwanira ishyaka.

 

       NDAHIRO  II  CYAMATARE

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

  Ungana “Mirindi

  Nyiri imirimo nk’iyi”

  Washokanaga n’imirimba ye,

  Ashakira Ndori inzira

095 Ngo azaramutswe Mpanzi*

 

  Na Mpatsibyaro*.

  Abahire b’i Gasabo n’i Gasange,

  Bakarutunga umuganaho*.

 

  RUGANZU  II  NDOLI

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

  Ungana Mpambara, wa Mugabe

100 Wagendaga yesa impenzi* ibihugu byose,

 

  Agenda abaza inzira ya Kireremba*.

  Uwo ni Ntwaza, witwazaga intanage

  Ngo azabone  intutu*  za Nyiranzira.

 

  MUTARA  I   SEMUGESHI

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

  Ungana ya Nkuba 

105 Yarabirizaga i Rusatira,

 

  Ikaruhuka ikoze ikosi*,

  Inyuma ya Shyunga,

  Ngiryo ishya ryakwiriye ibihugu.

  Yacyamuye iz’i Ruganda,

110 Acyamura iz’i Rugango

 

  u Burwanya-nzara* abugira u Rwanda.

  Kandi kera ntihagendwaga,

  None barahagenda

  Nk’abagenda i Rwahi rwa Mirego*.

        KIGELI  II  NYAMUHESHERA

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutera u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

  Warubereye  Umugabe

 

115 Ungana Ruyogoza byaro

 

  Rwa Ndagano ya Mpibicuba*,

  Wenze ibihugu byose akabiyogoza.

  Yenze iz’i Bwuzure*, yenda n’iz’i Bwuzuze*

       Ateranya n’iz’i Gishari,

120 Azishyira i Rwanda.

 

   MIBAMBWE II GISANURA

 

   Data ga rugero rw’Abagabe

   Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

  Ungana Mikore,

  Nyiri inkoni y’umukore,

  Yakubitaga inyamaswa

  Ihora yubaguza kuzamira imitavu.

125 Aramukubita nk’iyo hejuru

 

  Aramwesa nk’igiti aramwihaniza

  Amusesera imikako*.

  Ahiriwe n’umukore Mikore

  Aramukonja nk’amafuni,

130 Yirukana Mugara*,  Mugarishya*.

 

  YUHI  III  MAZIMPAKA

 

   Data ga rugero rw’Abagabe

   Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 

  Ungana Rugaragara-mwigabiro

  Rwa Mihigo ya Gacura-nkumbi,

  Wa Mugabe washenye ijabiro* rya Rwajoro*.

  Umva uwo mugabe ngo araca inkamba,

135 Agakubita Mpari Mpanzi

 

  Akayicira ijanja mu ijabiro rye.

 

       CYILIMA II RUJUGIRA

 

        Data ga rugero rw’Abagabo,

        Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi,

       Uzarutunga kera

       Urutunganye uburyo

       Warubereye Umugabe

 

       Ungana ya nkuba

       Yarabiriza I Ntora

       Iby’ i Busigwa-ntote* byose bikarara.

140 Nimwumve iyo nkuba,

 

        Yayogoje u Buyenzi

        Ni yo Ruyenzi igomba

        Ngo ajye ayambika

        Uwo musengo* ishaka.

 

        KIGELI  III  NDABARASA

 

        Data ga rugero rw’Abagabe

        Mutara, u Rwanda rwawe rurakuzi

       Uzarutunga kare

       Urutunganye uburyo

       Warubereye Umugabe

 

145 Ungana Rugambirira-byaro

 

       Rwa Ndagano ya Mpibicuba,

       Wa mugabo washenye ijabiro rya Biyoro.

       Acyamurira ko n’iz’ i Bumpaka

       Impaka zirashira

150 Asize asenyaguye amakombe cyane.

 

        MIBAMBWE III SENTABYO

        Data ga rugero rw’ Abagabe

       Mutara, u Rwanda rwawe rurakuzi

       Uzarutunga kera

       Urutunganye uburyo

       Warubereye Umugabe

 

  Ungana Ruvumereza-shako  rwa Shorera

  Umugabe washize ubwoba

  Inyuma ya Shyara akahimura ishyano.

 

  YUHI  IV  GAHINDIRO

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera

  Urutunganye uburyo

        Warubereye Umugabe

        Ungana Nkurimba-mu-mbuga

155 Nta muhana ataracurira mwo inkumbi.

    

 Bamuririmba uburyo yarwaniye Nkubira*.

       Nta bihugu bitamwubashye.

       Yarinze agera i Buzi araharimarima,

       Ntiyahasize n’umucuko.

160 Yanyuzwe n’uko umuhinza nyiraho

 

  Yasize amwambitse

       Ingoma ndende ya Ndahiro.

 

  MUTARA  II  RWOGERA

 

  Data ga rugero rw’Abagabe

  Mutara u Rwanda rwawe rurakuzi

  Uzarutunga kera, urutunganye uburyo

  Warubereye Umugabe

 



18/08/2008
0 Poster un commentaire

A découvrir aussi


Inscrivez-vous au blog

Soyez prévenu par email des prochaines mises à jour

Rejoignez les 436 autres membres